Dưới lớp đất canh tác nông nghiệp tồn tại một thế giới vi sinh vật phong phú, đóng vai trò then chốt đối với sự sống và sinh trưởng của cây trồng. Hệ vi sinh vật đất bao gồm nhiều nhóm như vi khuẩn, nấm, xạ khuẩn, tảo và protozoa. Trong những nguồn phân bón hữu cơ chất lượng cao, mật độ vi sinh vật có lợi thường đạt tới hàng chục triệu CFU trên mỗi gram, trong khi các vi sinh vật tạp hại được kiểm soát ở mức rất thấp. Đây chính là một trong những yếu tố góp phần cải thiện cấu trúc đất và hỗ trợ cây trồng phát triển mạnh mẽ.
Hệ vi sinh vật đất là gì?
Hệ vi sinh vật đất được hiểu là tập hợp các sinh vật cực nhỏ sinh sống trong đất, tạo thành một quần xã sinh học đa dạng và phức tạp.
Đất chứa một cộng đồng phức tạp các vi sinh vật liên kết với nhau tạo thành một quần xã sinh học đa dạng
Trong số đó, vi khuẩn chiếm tỷ lệ lớn nhất, đảm nhiệm nhiều chức năng như cố định đạm, phân giải chất hữu cơ và khoáng hóa dinh dưỡng. Nấm cũng có mặt với nhiều dạng khác nhau, gồm nấm cộng sinh mycorrhizae giúp cây tăng khả năng hút dinh dưỡng, nấm phân giải xác bã hữu cơ và cả những loài gây bệnh. Xạ khuẩn giữ vai trò quan trọng trong việc phân giải cellulose, lignin và nhiều hợp chất khó phân hủy, góp phần hình thành mùn đất. Ngoài ra còn có các nhóm tảo và protozoa, tuy số lượng khiêm tốn nhưng góp phần duy trì cân bằng sinh thái và tham gia chu trình dinh dưỡng trong đất.
Các vai trò then chốt của hệ vi sinh vật đất
Hệ vi sinh vật đất có thể coi là một “bộ máy” sinh học thực hiện hàng loạt chức năng quan trọng trong hệ sinh thái canh tác.
Trước hết, vi sinh vật phân giải xác bã thực vật và động vật, chuyển hóa thành các chất dinh dưỡng dễ hấp thụ như đạm, lân và kali. Ở những loại phân hữu cơ đạt chuẩn, tỷ lệ chất hữu cơ có thể trên 50%, kết hợp cùng độ ẩm và pH phù hợp, đã tạo điều kiện để các vi sinh vật có lợi hoạt động mạnh, cung cấp nguồn dưỡng chất dồi dào cho đất.
Ngoài việc phân giải dinh dưỡng, nhiều vi khuẩn còn có khả năng cố định đạm từ không khí, giúp bổ sung nguồn đạm tự nhiên cho cây trồng. Một số chủng khác tiết ra chất kết dính sinh học, cải thiện kết cấu đất, giúp đất tơi xốp, giàu mùn và giữ ẩm tốt hơn. Không chỉ vậy, các vi sinh vật đối kháng còn cạnh tranh với mầm bệnh trong đất, tiết ra các hợp chất kháng sinh tự nhiên, từ đó hạn chế nấm bệnh và giảm áp lực sâu bệnh cho cây.
Đặc biệt, sự hiện diện của nấm mycorrhizae hỗ trợ cây trồng hấp thụ tốt hơn các dưỡng chất, lân và vi lượng, giúp rễ cây khỏe mạnh và tăng khả năng chống chịu trước điều kiện bất lợi.
Các yếu tố ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đất
Hoạt động của hệ vi sinh vật đất chịu ảnh hưởng trực tiếp từ tính chất của đất, phương thức canh tác và điều kiện môi trường.
Thành phần đất với các thông số như pH, tỷ lệ C/N và hàm lượng hữu cơ đóng vai trò quyết định đến mật độ và sự đa dạng vi sinh vật. Chẳng hạn, đất hoặc phân hữu cơ có pH cân bằng và giàu hữu cơ (trên 50%) thường tạo điều kiện thuận lợi cho các vi sinh vật có lợi sinh trưởng.
Lạm dụng thuốc trừ sâu và phân bón hóa học sẽ tiêu diệt vi sinh vật có lợi, phá vỡ cấu trúc và chức năng quần thể.
Phương thức canh tác cũng tác động mạnh mẽ: việc sử dụng quá nhiều phân bón hóa học hoặc thuốc bảo vệ thực vật có thể làm suy giảm quần thể vi sinh vật tự nhiên. Ngoài ra, cày xới sâu liên tục phá vỡ cấu trúc đất, gây xáo trộn môi trường sống của chúng. Yếu tố môi trường như nhiệt độ, ánh sáng, hay ô nhiễm kim loại nặng cũng góp phần định hình quần xã vi sinh trong đất.
Biện pháp bảo vệ và phát triển hệ vi sinh vật đất
Duy trì và phát triển hệ vi sinh vật đất là yêu cầu quan trọng để hướng tới một nền nông nghiệp bền vững. Việc giảm sử dụng hóa chất nông nghiệp giúp tránh gây hại cho các loài vi sinh có ích. Bổ sung nguồn hữu cơ thông qua phân chuồng, phân xanh, phân ủ compost hoặc các chế phẩm vi sinh giúp cải thiện môi trường sống của vi sinh vật và cung cấp dinh dưỡng cho đất.
Chế phẩm vi sinh phân gà phân giải xenlulo Delco Agri giúp cải thiện môi trường sống của vi sinh vật và cung cấp dinh dưỡng cho đất.
Bên cạnh đó, giảm thiểu cày xới sâu góp phần bảo vệ cấu trúc đất và tránh phá hủy môi trường sống tự nhiên của chúng. Thực hành luân canh hoặc xen canh, đặc biệt là với các loại cây họ đậu, mang đến nguồn dinh dưỡng đa dạng và tạo điều kiện cho nhiều nhóm vi sinh vật cùng phát triển. Trong một số trường hợp, việc sử dụng chế phẩm vi sinh bổ sung cũng giúp khôi phục và gia tăng mật độ vi sinh vật có lợi trong đất.
Hệ vi sinh vật đất giữ vai trò nền tảng cho độ phì nhiêu và khả năng tái tạo của đất, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất cây trồng. Việc cung cấp môi trường đất giàu hữu cơ, pH phù hợp, ít tạp nhiễm và hạn chế tồn dư kim loại nặng không chỉ nuôi dưỡng vi sinh vật có lợi mà còn tạo ra một nền tảng vững chắc cho nông nghiệp bền vững.
Chế phẩm vi sinh phân gà DELCO – Giải pháp cải tạo đất bền vững
Chế phẩm vi sinh phân gà Delco Agriculture được sản xuất qua quy trình lên men sinh học nghiêm ngặt, cung cấp mật độ vi sinh vật có lợi cao (3,2 × 10⁷ CFU/g) và kiểm soát vi sinh vật tạp theo tiêu chuẩn hữu cơ dưới 10⁵ CFU/g, không chứa E.coli hay Salmonella. Nhờ các chủng vi sinh vật cố định đạm tự nhiên, sản phẩm mang lại dinh dưỡng ổn định với các chất dinh dưỡng, đạm hữu cơ và vi lượng dễ hấp thụ, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh và giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học.
Với hàm lượng hữu cơ cao (>45%), tỷ lệ C/N hợp lý (15,79), độ ẩm ổn định (từ 27-29%) và pH trung tính (8,26) chế phẩm vi sinh phân gà Delco Agriculture cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và hỗ trợ vi sinh vật bản địa phát triển. Không để lại dư lượng độc hại, Delco Agriculture phù hợp cho cả canh tác truyền thống và nông nghiệp hữu cơ, góp phần thúc đẩy nông nghiệp bền vững.
Xem thêm: Những sai lầm phổ biến khi cải tạo đất mà chế phẩm vi sinh có thể khắc phục